Türkiye’nin ana gündeminde fahiş kira artışları var…
Milyonlarca kiracının mağduriyeti üzerine 4 bakanlık tarafından başlatılan çalışmalar devam ederken, yeni düzenlemenin büyük bir kısmı tamamlandı.
Ayrıntılara yönelik birinci açıklama ise Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’dan geldi.
Yargı muhabirleriyle bir ortaya geldiği toplantıda konuşan Bakan Bekir Bozdağ, sorunun bilhassa İstanbul’da büyük bir sıkıntıya dönüştüğünü söyledi.
“Belirlemeler oran üzerinden yapılacak”
Kontrol sistemi konusunda çalışma yapıldığını aktaran Bakan Bozdağ, ana çerçeve üzerinde istişarelerin yürütüldüğünü, şu ana kadar da değerli aralar alındığını, birtakım formüllerin ortaya konduğunu bildirdi. Borçlar Kanunu’nda bu mevzuda yeteri kadar düzenlemenin bulunduğuna işaret eden Bozdağ, mevcut mevzuattan da ilham alındığını lisana getirdi.
Bakan Bozdağ, şu sözlere yer verdi:
“Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Ölçü üzerinden değil. Zira oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Oran üzerinden yaptığımızda maliyet her ölçüye nazaran farklı formda oluşacaktır.
“Son aşamadayız”
Son kademeye gelindiğini tabir etmek isterim. Bu, süreksiz bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, süreksiz bir düzenleme yapacağız. Müddet bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz.”
“Sabit bir oran olacak”
“Değişken bir oran mı olacak?” sorusu üzerine Bozdağ, “Şimdi sabit bir oran olacak. Tekrar TÜFE vesaire üzere bir temel alınacak ancak oran dediğimizde şu anda bu sayılar yüksek. Bu yüksek sayıların her tarafın kabul edeceği makul bir orana çekilmesi.” karşılığını verdi.
“Hem mesken sahibi hem kiracı korunacak”
Bakan Bozdağ, bu hususta Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Adalet, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıklarının ortak çalışma yaptığını hatırlattı.
Kimi başlıklar üzerinde durulduğuna dikkati çeken Bakan Bozdağ, “Birinci başlık birinci kere kiraya verecek konut sahibi ile kiraya tutacak kişi ortasında kira ölçüsüyle ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Gerisinden oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye nazaran yapılacak, TÜFE, TEFE, başka enflasyon sayıları, öteki şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem konut sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formül. Bunlarla ilgili çalışmalar yapılıyor.” dedi.
‘Arabuluculuk formülü’
Bakan Bozdağ, kira ihtilaflarını orta bulucuya devretmeyi, bu yolla uyuşmazlıkları çözmeyi hedeflediklerini belirtti. Bunun uyuşmazlıkların kısa müddette çözülmesini sağlayacağını kaydeden Bozdağ, taraflar ortasındaki ihtilafın hasımlığa dönüşmesinin de bu yolla engelleneceğini söz etti.
“Herkes için makul olanı yapmaya çalışıyoruz”
Herkesin kabul edebileceği tahlili aradıklarını vurgulayan Bozdağ, “Ev sahiplerinin, talep sahibi olan kiracıların da hukukunu koruyan, külfeti paylaştıran bir formülü ortaya koyacağız.” görüşünü paylaştı. Bekir Bozdağ, kontrol düzeneğinin nasıl olacağı konusunda da çalışmaların sürdüğünü aktardı.
“Cezai yaptırım düşünülmüyor”
Kontrat hürriyetinin korunması gerektiğini belirten Bozdağ, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Burada bir hassas terazi istikrarı olduğunu tabir etmekte yarar var. Buradaki hedef birilerini cezalandırmak değil, teraziyi istikrarlı tutabilmek. Bu ihtilaflar hukuksal ihtilaf, sonuçta yargıya gidecek. Cezayı gerektiren husus değil, rastgele bir ceza öngörülmesi de kelam konusu değil. Kontrattan ötürü cezalar hürriyeti bağlayıcı, bir ceza konulmayacağı Anayasa’da açık bir halde söz ediliyor. Rastgele bir cezai yaptırım düşünülmüyor.”
“Fırsatçılık yapanların önüne geçilecek”
Bozdağ, birinci kere kiraya vereceklerle ilgili düzenlemenin nasıl olacağının sorulması üzerine ise şöyle devam etti:
“Geçici olmak kaydıyla bir formül üzerinde çalışılıyor. Avrupa’nın kimi ülkelerinde uygulanan formüller var. Konutun maliyeti üzerinden, emlak kıymeti üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu hususta dünyada türlü örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, yanlışsız olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda’da ve öteki ülkelerde bu manada birtakım düzenlemeler var. Mesken sahibinin hukukunu da kiracının hukukunu da koruyacak. Böylesi bir vakitte fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Ülkedeki artan fiyatlar nedeniyle hak etmediği bir kirayı almaması sağlanacak. Yoksa herkes konutunu dilediği üzere kiraya verecek. Ona bir müdahale yok.”
Bir çerçeve çizildiğini, bahis üzerinde çalışmaların devam ettiğini lisana getiren Bozdağ, “İlk sefer kiraya vermede de devam eden kira mukavelesi içerisinde kira artırımında da aşikâr bir oranın konmasının yararlı olacağı değerlendirildi.” sözünü kullandı.
“Düzenleme kalıcı olmayacak”
Türkiye’deki durumun süreksiz bir durum olduğunu belirten Bozdağ, “Bizim yaptığımız da süreksiz bir düzenleme. Yoksa kalıcı bir biçimde, tarafların iradesine, kontrat hürriyetine müdahale etmeyi düşünen düzenleme değil. Kısa vadeli olacak, o yüzden de kalıcı düzenleme olmayacak. Borçlar Hukukumuzda bu hususta yeteri kadar hatta ziyadesiyle karar var. O kararların sağlıklı işlemesi halinde aslında sorun kelam konusu değil. Olan şey, bu kararlara karşın işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE’nin de TÜFE’nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Olağan koşullarda her şey cereyan etmiş olsa bu türlü bir husus gündeme de gelmezdi. Şimdiye kadar gelmedi, artık de gelmezdi. Şu anda o denli gözüküyor ki enflasyonun da üstünde, TEFE, TÜFE ortalamasının da üstünde, TÜFE’nin üstünde bir fiyatlandırma durumu var. Bu, onunla ilgili.”
Süreksiz bir durumun kelam konusu olduğuna değinen Bozdağ, geçmişte enflasyonu indirdiklerini, yeniden enflasyonun aşağıya çekileceğini lisana getirdi. Bekir Bozdağ, süreksiz dalgalanmalara karşı kalıcı düzenleme yapmanın hakikat olmadığını vurguladı. AA’nın haberine göre Bozdağ, vatandaşlara, kontrat yaparken tüm kararları tek tek okumalarını ve gerektiğinde de bir avukata müracaatları teklifinde bulundu.
