Gastronomi dünyasının Nobel’i sayılan Basque Culinary World Prize‘da 2 yıl üst üste dünyanın en uygun şefleri ortasına giren birinci ve tek Türk şef olan Mardinli Ebru Baybara Demir, ÖRAV Sohbetlerinde girişimcilik öyküsünü anlatırken; sıfır atık yaklaşımı ile yerele aktarılan eğitim ve tecrübenin ülke kalkınmasına olan olumlu tesirini vurguladı.
‘Türkiye’de su kaynaklarının yüzde 75’i tarımda kullanılıyor. ’Kompost uygulaması ile toprak kalitesi yükseliyor ve sulama maliyeti 3’te 1’e düşüyor’
2001 yılının Nisan ayında Diyarbakır Kayapınar Belediyesi ile Biyobozunur Atık İdaresi Projesi’ni başlattık ve şu an Türkiye’nin 50 belediyesi ile 12 kentte devam ediyoruz. Biz bu proje ile, pazar yerlerindeki atıkları topluyoruz, bu atıkları ayrıştırarak, düzgün durumda olan atıkları geri dönüştürülmek üzere mutfağa gönderiyoruz, kullanılmayan atıkları kompost yerine göndererek, kuru atıklarla karıştırıp kompost olarak gübre haline getirdikten sonra çiftçilerimizle paylaşıyoruz. Maksadımız topraktan geleni toprağa göndermek, toprağın kalitesini yükseltmek ve besinin sürdürülebilirliğini sağlamak. Türkiye’de su kaynaklarının 75’i tarımda kullanılıyor. Kompost uygulanan topraklarda ise sulama maliyeti 3’te 1’e düşüyor. Kompost tıpkı vakitte toprağın kalitesini arttırarak bizi gübre bağımlılığından kurtarıyor. Yani kullanmış olduğumuz gübre ölçüsü 5’te 1’e düşüyor. Üstelik alınan randıman ölçüsünü da artırarak erozyonu önlüyor, toprak kalitesini yükseltiyor ve besinin sürdürülebilirliğini sağlıyor.’’
‘’Eğitim ve gelir seviyesi düşük olan bir yerde insanlara iş yaptırmak istiyorsanız, o insanların bildiği en yeterli şeyi iktisada çevirmek zorundasınız.’’
‘’90’lı yıllarda Mardini ziyaret eden turist sayısı hayli düşüktü, turistik işletmeler yoktu, göç ve işsizlik en büyük meseleler ortasındaydı. 2000 yılında bir Alman turist kümesini gezdirirken, gezdirdiğim turist kümesi kentin tek restoranındaki yemekleri beğenmeyince grubumu alıp konuta götürdüm. Ailemdeki ve mahallemdeki bayanlarla birlikte, grubum için yemek yaptık. Sonra ben o bayanları bir ortaya getirdim. Tertipli olarak kümeler götürmeye ve onların meskenlerinde yemek yemeye başladık. 2001 yılının Haziran ayında bunu sistemli bir iş haline getirmeye karar verdik. Ben, Mardin’de bir değişime inandım. Bana inanan insanları gerime koydum ve bana inanan 21 bayanla birlikte Mardin’in turistik işletmesini açtım. Bizim çok inanmamız, yürek göstermemiz bunun gerisinde yatan en kıymetli etkenlerden bir tanesi. Eğitim ve gelir seviyesi düşük olan bir yerde insanlara iş yaptırmak istiyorsanız , o insanların en yeterli bildiği şeyi iktisada çevirmek zorundasınız. Ben bunu yaptım ve bugün kentin en değerli girdileri ortasında turizm var.’’
‘’Bugünün değil geleceğin insanı olabilmek için eğitimi yaşadığınız toprağa aktarmanız da değerli. Ben de, geçmişi bugüne ekle ve geleceğe miras bırak diyorum’’
‘’Atatürk’ün kendime unsur edindiğim çok hoş bir kelamı var. ‘Anadolu’nun tarihi, geçmişi, geleceği, köklerinde saklıdır. Bunu okuyabilenler geleceği kuranlar olacaktır.’ Bu çok manalı bir kelam. Sahiden büyük bir hazinenin içerisinde yaşıyoruz. Birçok dinden ve kültürden insanın bir ortada yaşadığı, ortak kültürü paylaştığı, çok değerli bir coğrafyada yaşıyoruz. Gelenekler, görenekler, hayat biçimlerimiz… Bildiğimiz en yeterli işi hayata geçirebildiğimiz takdirde esasen sürdürülebilirliği sağlayacak bir konumdayız. Ben eğitime çok inanıyorum. Geleceği kuranlardan olmak, bugünün değil geleceğin insanı olabilmek için eğitimle birlikte, okumanın, öğrenmenin; ondan sonra da, bunu yaşadığın toprağa aktarmanın ne kadar değerli olduğunu biliyorum. Ve bu hususta nitekim büyük gayret sarf ediyorum. 46 yaşındayım ve kendi profesyonel işimin yanı sıra insanların lokal kalkınması için, evvel bulunduğum ülkede, sonra ülke dışında yapabileceklerimizi göz önüne alarak eğitimimi devam ettirmeye çalışıyorum. Her akşam kesinlikle okuyorum. Geçmişte ne yapılmış, bugüne ne ekleyebilirim, geleceğe ne miras bırakabilirim sıkıntısındayım.’’
‘’İlham kaynağım üniversite hocamdı ’’
‘’Aslında biz çok değerli bir eğitim alıyoruz. Bu yol haritasında ilham kaynağım üniversite hocamdı ve bana bildiğim her şeyi o öğretti. Gençlere en değerli tavsiyem, şayet Anadolu’nun bir bölgesinden gelerek İstanbul’da yahut farklı bir büyükşehirde eğitim görüyorlarsa kesinlikle geri dönmeleri ve kendi kentlerinde aldıkları eğitimi katma pahaya çevirerek insanlara bir umut yaratacak farklı bir biçime dönüştürmeleri. Alınan eğitimi hakikat aktararak, insanlara umut olabilecek bir kalkınmaya takviye olabilecek bir duruma getirebilirler. Bu ülke çok değerli. Bu ülkenin kıymetlerine, dinamiklerine sahip çıkmamız gerekiyor.’’
Ebru Baybara Demir ile Topraktan Tabağa Ziraî Kalkınma Kooperatifi, Biyobozunur Atık Projesi üzere çalışmaları kapsayan ilham veren girişimcilik öyküsü, gelecek planları ve eğitimin lokal iktisat ve kalkınma üzerindeki tesirine dair gerçekleştirilen ufuk açıcı sohbeti ÖRAV’ın Youtube kanalı üzerinden izleyebilirsiniz!
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
