Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Yusuf Yılmaz: “NASH; İnsanoğlunun Yakın Gelecekteki En Tehlikeli Düşmanı Olacak!”

Alkole bağlı olmayan ‘iltihaplı karaciğer yağlanması’ olarak da bilinen ve dünyanın en yaygın kronik karaciğer hastalığı olan NASH, Türkiye’de en az 2 milyon bireyde görülüyor. Hiç belirti vermeden ilerleyen sinsi bir hastalık olan NASH’in maalesef şimdi bilinen bir ilaç tedavisi bulunmuyor. Siroza, karaciğer kanserine ve son olarak karaciğer nakline kadar giden bu amansız hastalığı önlemek için yapabilecekleri hareketler hakkında farkındalık yaratmak gayesiyle 2018 yılında birinci Memleketler arası NASH Günü başlatıldı. Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü Müdürü ve Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Yağlı Karaciğer Alt Çalışma Kümesi Lideri ve tıpkı vakitte 2018 yılında dünyada ‘Tıp Bilimine İstikamet Veren 100 Türk’ ortasına ismini yazdıran Prof. Dr. Yusuf Yılmaz önderliğinde 9 Haziran Perşembe günü Sepetçiler Kasrı’nda Memleketler arası NASH Günü ile ilgili hekim ve hasta farkındalık buluşması gerçekleştirildi. Buluşmaya; İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Gastroenterohepatoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sabahattin Kaymakoğlu, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akyıldız, Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Eğitim Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Gupse Adalı, Diyetisyen Tuğçe Özlü ve NASH’in pençesine yakalanan hastalar ve hasta yakınları katıldı. NASH’in sebepleri, ülkemizdeki ilerleyişi ve erken teşhiste yapılan tedavi yolları başta olmak üzere NASH’in ne kadar sinsi bir düşman olduğunun altının çizildiği aktiflikte Prof. Dr. Yusuf Yılmaz’ın “Covid’i tahminen unutacağız fakat NASH insanoğlunun yakın gelecekteki en tehlikeli düşmanı olacak!” açıklaması damga vurdu.

Modern çağın en sinsi hastalığı NASH, alkole bağlı olmayan iltihaplı karaciğer yağlanması olarak da bilinen dünyanın en yaygın kronik karaciğer hastalığı. Türkiye’de 20 milyon yağlı karaciğer hastası bulunuyor ve bunun en az 2 milyonu siroz riski taşıyan ‘NASH’ hastası. Şimdi ilaç tedavisi olmayan ve hiçbir belirti vermeden ilerleyebilen bu sinsi hastalık çocukları dahi tehdit edebiliyor. Çocukların yüzde 10’unda görülen yağlı karaciğer hastalığının ana nedeni sıhhatsiz beslenme ve hareketsizliğe bağlı obezite!

TBMM Obezite ile Gayret Sistemleri ve Tedbirleri Komitesi tarafından hazırlanan rapora nazaran; Türkiye obezitede Avrupa’da 1’inci, dünyada 4’üncü sırada yer alıyor. Pandemi sürecinin tesiriyle de Türkiye’de obezite görülme oranı bayanlarda yüzde 40, erkeklerde yüzde 25 hududuna yaklaştı. O denli ki; Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına nazaran, Türkiye’de her 3 şahıstan 1’i obez. Obezite en büyük ziyanı, bedenimizin en büyük organı olan karaciğerimize veriyor. Bilhassa bel etrafında depolanan yağ hücreleri, enflamasyona yol açan moleküller salıyor. Bu da NASH’e yani; karaciğer yağlanmasına ve karaciğerde iltihaba yol açıyor. Siroza süratlice ilerleyebilen bir karaciğer hastalığı olan NASH’in alkol kullanımı ile münasebeti yok. Karaciğer yağlanması iltihap ile birlikte seyrediyorsa bu hastalığa NASH deniyor. Hastalığın gerçek nedeni şimdi bilinmiyor lakin birçok durumda NASH; yüksek şekerli, yüksek yağlı beslenme ve hareketsiz ömrün sonucu oluşan şişmanlık yani obezite, tip 2 diyabet ve insülin direnci ile yakından bağlı. Obezitenin kanser oluşumunu tetikleyen dokuların artışını hızlandırdığı için NASH vakitle karaciğer kanserine akabinde da karaciğer nakline kadar uzanan çıkmaz bir sona hastayı sürükleyebiliyor. NASH ayrıyeten kalp damar hastalığı riskini çok besbelli arttırıyor. Bu hastalıktan en sık vefat nedeni sırasıyla kalp hastalığı, akabinde kanserler, sonrasında karaciğer kaynaklı nedenler olarak sıralanabilir.

En Kıymetli Gayemiz NASH’in Bilinirliliğini Arttırmak.

NASH’in çok değerli ve tehlikeli bir hastalık olmasına karşın yeteri kadar bilinirliğinin olmadığına vurgu yapan Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü Müdürü ve Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Yağlı Karaciğer Alt Çalışma Kümesi Lideri Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, en değerli amaçlarının bu hastalığa dair bilinirliliği arttırmak olduklarını belirtti. Milletlerarası NASH Günü kapsamında yapılan bu aktifliğin hastalığın daha geniş kitlelerce bilinmesinin büyük ehemmiyet taşıdığına vurgu yapan Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, konuşmasında ülkemizde yaklaşık 150 bin şahısta NASH’e bağlı siroz hastalığının gelişmiş durumda olduğunu ve bu sayının önümüzdeki 10 yılda 500 bine çıkmasının öngörüldüğünü söyledi. Yılmaz ayrıyeten; “NASH, alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasının iltihapla birlikte seyretmesi sonucu ortaya çıkıyor. Türkiye’de 20 milyona yağlı karaciğer hastası var. Bunlardan en az 2 milyon NASH hastası ve NASH hastalarının da değerli bir kısmı siroz riski taşıyor. Dünya sayıları da iç açıcı değil. 2030 yılına kadar tahminen yarım milyar insan bu hastalıktan etkilenecek. Bu hastalık bedende karaciğere has sinyal vermediği için, hastalık sinsi ilerliyor. Sinyal verecek noktaya geldiğinde ise artık hastalığın geri dönüşü maalesef olmuyor. Hastaların yüzde 70’inden fazlası obezdir, yüzde 75’e kadarı tip 2 diyabetlidir ve yüzde 20-80 ortasında rastgele bir yerde hiperlipidemi vardır. Denetim edilmezse, NASH siroz, karaciğer kanseri ve karaciğer nakline yol açabilir” dedi.

‘Bana Bişey Olmaz’ Algısını Kırmalıyız…

NASH, karaciğer yağlanmasının iltihapla birlikte seyretmesi sonucu ortaya çıkan ve siroza kadar ilerleyebilen bir karaciğer hastalığı olduğuna dikkat çekerek kelamlarına başlayan İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, aktiflikte bu sinsi ve tehlikeli hastalıkla çabada toplumun her kısmına büyük iş düştüğünü lakin asıl vatandaşların kendi vücutlarına âlâ ve sağlıklı bakmaları gerektiğine vurgu yaptı. ‘Bana bişey olmaz’ algısı ile bir yere varılamayacağını asıl ‘Bana bişey olmaması için ne yapmalıyım? Birey olarak ne üzere sorumluluklarım var?’ sorularının sorulması gerektiğini belirten Prof.Dr. Kemal Memişoğlu, Uluslarası NASH Günü etkinliğinde şunları söyledi: “Bu hastalığın baş düşmanı obezite, yani sıhhatsiz beslenme ve tabi ki harektsizlik. İşte bu döngüyü kırdığımız vakit NASH başta olmak üzere pek çok önemli hastalığı da önleyebiliriz. Bunun için farkındalık çalışması çok değerli. O yüzden bu aktifliği çok lakin çok önemsiyorum. Bizler de kamu olarak elimizden gelen çabayı sürdürüyoruz ancak yetmez topyekün mücale etmeliyiz. Basına, sivil toplum kuruluşlarına, sıhhat çalışanına bu hastalığı geçirmiş yaşamış hastalara büyük vazife düşüyor. Herkes bu hastalığın ne kadar tehlikeli, sinsi olduğunu anlatmalı paylaşmalı. Bu hepimizin topluma bir borcudur. Acil olarak bana bişey olmaz anlayışından kurtulmalıyız. Kolay bir karaciğer yağlanması deyip geçmemeliyiz, beslenmemize dikkat etmeli ve tabi ki olabildiğince hareketli bir yaşama yönelmeliyiz. Zira bu yalnızca tabiplerin ya da sıhhat kurumlarının tek başına üstesinden gelebileceği bir bahis değil. Kişinin kendi vücuduna karşı sorumlulukları var. Vatandaşlarımız lütfen sağlıklı beslensin, hareketsiz ömürden kaçsın, gerilim ve bağımlılıklardan uzak dursunlar. Görecekler bu ve bunun üzere pek çok hastalığın da sonu zaten gelmiş olacaktır” dedi.

Sanılanın tersine alkol kullanımı ile bağı yok.

NASH; yüksek şekerli, yüksek yağlı beslenme ve hareketsiz hayatın sonucu ve şişmanlık, tip 2 diyabet ve insülin direnci ile yakından bağlantılı. Bu sebeple; karaciğer yağlanmasında erken müdahale ve tedbirler bu hastalıkta hayat kurtarıcı rol üstleniyor. Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, ayrıca şu bilgileri de veriyor:“NASH sinsi seyreden bir hastalıktır, yani hastalar çoklukla ileri evre siroz oluşana kadar hiçbir belirti vermez. Yakın vakitte yapılan bir araştırmaya nazaran, risk altındaki bireylerin yalnızca yüzde 6’sı NASH’ı duymuştur. Nadiren halsizlik, uygun hissetmeme, karnın sağ üst kısmında huzursuzluk, dolgunluk yahut hafif bir ağrıya yol açabilir. Belirti vermemesi hastalığın önemsenmemesine yol açar, teşhisi zorlaşır. Diyabet ve kolesterol üzere kronik metabolik hastalığı olanlar, kilolu olanlar, hareketsiz kalanlar, tertipli ya da sistemsiz alkol tüketenler, çoklu ilaç kullanmak zorunda olan bireylerin tamamı karaciğer yağlanması tarafından risk grubundadır.

NASH İlacı için Türkiye’de Faz 2-3 çalışmaları Prof.Dr. Yusuf Yılmaz tarafından koordine ediliyor.

Yağlı karaciğer hastalığı NASH’in tedavisinde kullanılmak üzere Türkiye’de ve Dünya’da ilaç geliştirmek üzere yapılan çalışmalar son devirde sürat kazandı. Bu kapsamda dünyada olduğu üzere Türkiye’de de değerli faz çalışmaları bulunuyor. Türkiye’de Prof.Dr. Yusuf Yılmaz’ın yürütttüğü Faz 2-3 çalışmalarının yakın vakitte tamamlanması ve hastalığın tedavisinde değerli rol oynaması bekleniyor. Türkiye’nin obezitedeki riskli durumu göz önüne alındığında Prof.Dr. Yusuf Yılmaz’ın yürüttüğü Faz çalışmaları kapsamında geliştirilecek ilaç, yağlı karaciğer NASH hastalığının tedavisinde kullanılacak ve hastalara umut verecek., NASH’in gözden kaçırılan bir hastalık olduğuna dikkat çeken Prof.Dr. Yusuf Yılmaz; buluşmada ayrıyeten NASH’in evvelden tespit edilmesi durumunda hastaların nakil olmak zorunda kalmadıklarını da vurguladı. Yılmaz, ayrıyeten: “Bu hastalık çok evvelden tespit edildiği takdirde birden fazla hasta nakil olmak zorunda kalmaz. Bu nedenle hastalığı önleyecek farkındalığı yaratmamız gerekiyor. Bir siroz hastası ile NASH hastasının maliyeti ortasında 20 kat fark vardır. Hastalığı siroz olmaksızın önlemek, çok kıymetlidir. Yüzde 30 risk taşıyan hasta, tedavi edildiğinde karaciğer kaynaklı mevt riski azaldığı üzere kalp hastalığından ölme riski, inme geçirme riski ve karaciğer kanserine yakalanma riski de önemli halde azalır. Bu biçimde öbür birçok tedavi maliyetini de engellemiş oluyorsunuz. Karaciğer kanserine yakalanma riskleri de çok yüksek, bunun tedavisi de çok büyük bir maliyet” diye konuştu.

NASH Pek Çok Hayati Hastalığı da Tetikliyor…

Karaciğerin olağan yapısının yumuşak bir dokusu olduğuna lakin iltihaplanmayla başlayan süreçle sertleşmenin arttığına vurgu yapan İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Gastroenterohepatoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sabahattin Kaymakoğlu, Memleketler arası NASH Günü etkinliğinde yaptığı konuşmada sessiz ilerleyen bu hastalıkta karaciğerdeki sertleşmenin dikkate alınması gerektiğine vurgu yaparak, şunları söyledi: “Karaciğerdeki yağlanma ve bununla ilerleyen sertleşmeyi çok ciddiye almalıyız. Karaciğer bize önemli ihtarlar veren bir organımızdır. Bu organımızdaki rahatsızlık pek çok hayati hastalığı da tetikler bu nedenle NASH kuşkusu olan herkesin bu süreci güzel takip etmesi ve gelen alarmları dikkate alması gerekir.”

Etkinliğe katılan Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akyıldız da karaciğerde oluşabilecek fonksiyon kaybının bedende pek çok olumsuz tesire yol açabileceğini belirtti. Ülkemizde karaciğer nakillerinin en önemli nedenleri ortasında Hepatit B’nin birinci sırada bulunduğunu da konuşmasında vurgulayan Prof. Dr. Akyıldız, bu hastalıkların ilaçlarla tedavisinin kolay olduğunu söyledi. İkinci sıraya ise NASH’in yerleşme eğiliminde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Akyıldız, “Bu tüm dünyada giderek artan ve ileriki yıllarda karaciğer kanseri gelişimi ve karaciğer nakil bekleme listelerinin büyük kümesini bu hastalar oluşturacak. Alkole bağlı karaciğer hastalıkları ise günümüzde giderek önemli bir yüzdeye ulaşmış durumda. Bu küme hastalarda metabolik sendromlar görülür. Bu şahıslara hayat şeklinde değişiklik, beslenme tedavisi ile birlikte spor yapılması ve kesinlikle beden tartısında yüzde 10’luk kayıp yaşamalarını tavsiye ediyoruz. Ne yazık ki önümüzdeki yıllarda sıklıkla sorun yaşayacağımız hasta kümesi alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı ve karaciğer yağlanması olacak” dedi.

9 Haziran Milletlerarası NASH Günü Mottosu: Sağlıklı Beslen Karaciğerine Âlâ Bak’

2018 yılında dünyada ‘Tıp Bilimine Taraf Veren 100 Türk’ ortasına ismini yazdıran Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, şöyle devam etti: “Bu amansız hastalığı önlemek için yapabilecekleri hareketler hakkında farkındalık yaratmak emeliyle bu yıl 9 Haziran 2022’de Memleketler arası NASH Günü aktiflikleri yapılacak. Türkiye’de bu hastalığın önüne geçmek için ağır efor ve uğraş içindeyiz. Zira önümüzdeki 10-15 yılllık süreçte en kıymetli sıhhat meselelerimizden biri NASH hastalığı olacak. Türkiye’de obezite çok yaygın ve giderek de sayılar yükseliyor. Ne yazık ki ülkemizde her 3 bireyden 1’i obez. Covid tahminen unutulacak, tahlili, aşısı büsbütün bulunacak fakat çağdaş çağın vebası hatta en sinsi hastalığı olan NASH, yakın gelecekte insanoğlunun en büyük düşmanı olacak! Bir an evvel toplumsal farkındalık oluşturulmalı. Bu yüzden; ‘Sağlıklı Beslen Karaciğerine Yeterli Bak’ mottosuyla yola çıktık”.

Doğru Teşhis İçin Ehil Gastroenteroloji Uzmanı ve Fibroscan Ölçümü Hayati Değer Taşır!