Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ASKON Kültepe İktisat Doruğu’nda yaptığı konuşmada, 2020 yılında 75 milyar lirayı aşan üretim performansınıhatırmatarak Kayseri’nin ticaretteki değerini ortaya koydu.
“Kayseri’nin ihracatı, yaklaşık 10 kat arttı”
Kayseri’nin son yıllarda ihracatta büyük muvaffakiyetler elde ettiğini anlatan Nebati, şunları kaydetti:
“2002 yılında 352 milyon dolar olan Kayseri’mizin ihracatı, yaklaşık 10 kat artarak 2020 yılı nisan ayı prestijiyle yıllık bazda 3,8 milyar dolar düzeyine ulaştı. 2022 yılı nisan ayı prestijiyle yıllıklandırılmış olarak 1,9 milyar dolar dış ticaret fazlası veren Kayseri, en yüksek dış ticaret fazlası veren 6. ilimiz olmuştur. 3. Organize Sanayi Bölgesi ve 6 sanayi sitesine ek olarak, imal basamağında olan kimi projelerin tamamlanmasıyla hiç kuşkusuz Kayseri’miz ülkemizin sanayi üretimi ve ihracat gayelerine en çok katkı yapan vilayetler ortasındaki yerini daha da güçlendirecektir.”
Nebati, Kayseri’nin son yılda tarım ve hayvancılıkta da değerli katkılar sunduğunu lisana getirerek 2021 yılı sonunda meyve üretiminin 338 bin, zerzevat üretiminin 98 bin tona, tarla bitkileri üretiminin ise 2,3 milyon tona ulaştığını kaydetti.
“Türkiye 20 yıldır yeni bir öykü yazıyor”
Nebati, Türkiye’nin son 20 yıldır yeni bir öykü yazdığını vurgulayarak şöyle konuştu:
“Hikaye her geçen gün güçleniyor, kuvvetleniyor ve damgasını vurarak yolunda devam ediyor. Kâfi ki inanalım, kâfi ki güvenelim, kâfi ki bu ülkenin nereden nereye geldiğini çok uygun değerlendirelim. Yolumuz açık, bahtımız açık ve menzilimize gerçek koşarak gidiyoruz. Bu manada da Türkiye ekonomisindeki gelişmelere baktığımızda, bununla birlikte kıymetlendirmek ve her açıdan bütüncül bir bakış açısı ve tüm aktörler ortasındaki ilgilerin güzel kıymetlendirilmesi açısından çok bedel atfettiğimiz bir kısım. Bütçedeki güçlü görünümünüzü Ocak-Mayıs 2022 periyodunda de devam ettirdik ve bütçe 125 milyar lira fazla verdi. Mayıs ayı vergi gelirleri artışında en büyük hisse, bir evvelki yıla nazaran yüzde 497 oranında artışla 148 milyar liralık tahsilata ulaşan kurumlar süreksiz vergisine ilişkin oldu.”
“Ek bütçe Meclis’in takdirine sunuldu”
“Diğer taraftan global enflasyonist baskınların ve vatandaş odaklı üretim anlayışımızın zorunlu hale getirdiği ek bütçeyi şanlı Meclis’imizin takdirine sunduk.” diyen Nebati, “Bu ek bütçeyle merkezi idare bütçe ödenekleri 1 trilyon 81 milyar lira artırılırken kelam konusu masrafların karşılığı olarak genel bütçe gelir iddiaları tıpkı meblağda artırıldı. Böylece vatandaşlarımızın hanelerinde tükettiği doğal gaz ve elektriği daha ucuz kullanabilmelerini, çiftçilerimizin, personellerimizin, emeklilerimizin ve çalışanlarımızın birebir vakitte muhtaçlık sahibi vatandaşlarımızın daha fazla yanında olabilmeyi, ülkemizin büyüme ve istihdam potansiyeline katkı sağlayacak yatırımları daha süratli tamamlayabilmeyi amaçlıyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Enflasyonla çabaya hassasiyet gösteriyoruz”
Enflasyonla uğraş konusuna hassasiyet gösterdiklerini, vatandaşın bu durumdan etkilenmemesini sağlamak ismine çalışmalara devam ettiklerini söz eden Nebati, şöyle konuştu:
“Her konuşmamda ısrarla söylediğimiz bir tespit var, aslında bir gerçeklik enflasyon. Gayret ediyoruz, birinci sıradaki önceliğimiz enflasyon ve bu çabadan de Allah’ın müsaadesiyle galip geleceğiz. Besin ve güç fiyatlarında görülen artışlar, son devirde enflasyonun gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri fark etmeksizin tüm dünyada tarihi yüksek düzeylerde seyretmesine neden oldu. Bilhassa petrol, doğalgaz ve kömür fiyatlarının harika bir biçimde artması bize enerji güvenliğinin ne kadar kıymetli olduğunu gösterdi. Avrupa, kömürü daha ağır bir halde kullanmaya başladı. Güç her vakit oyunu bozar ülkemizin çıkarları ulusal menfaatlerimiz ön plana gelince akan sular durur. İşte Türkiye’nin aslında son 20 yılda ortaya koymuş olduğu anlayış budur. Ulusal çıkarlar ve ülkemizin geleceğini ilgilendiren her mevzuda özgür ve kararlı adımlar atmak. Buğday, ayçiçeği yağı ve çeşitli analizlerinde başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere ihracatçı ülkelerin ihracat kısıtlamalarına gitmesiyle enflasyonist baskıların tüm dünyada arttığını görüyoruz. Tüm bu olumsuz gelişmelerin vatandaşlarımızın alım gücünü zorladığının da farkındayız. Fiyat artışlarının vatandaşlarımıza minimum seviyede yansıması ve bunun hissettirilmesini en aza indirmek için azami çaba göstererek, gerekli adımları süratli bir halde attık, atmaya da devam edeceğiz.”
“Uluslararası kuruluşlar Türkiye’nin 2022 yılı büyüme kestirimlerini üst tarafta güncelledi”
“Türkiye İktisat Modeli” sayesinde, üretim, ihracat, istihdam ve makine teçhizatları yatırımlarında öteki ülkelerden olumlu manada ayrıştığını, milletlerarası kuruluşların Türkiye’nin 2022 yılı büyüme kestirimlerini üst istikamette güncellediklerini söz etti.
“2022 yılının birinci çeyreğinde yüzde 7,3 büyüdük”
Türkiye’nin, 2022 yılının birinci çeyreğinde yüzde 7,3 büyüme oranıyla yoluna devam ettiğini kaydeden Nebati, şunları söyledi:
“Son periyotta görüyoruz ki, memleketler arası kuruluşlar 2022 yılı global büyüme iddialarını daima aşağı taraflı güncellerken ülkemize yönelik iddialarında üst tarafta bir güncelleme yapıyor. Bildiğiniz üzere ihracatımız 2021 yılı sonunda 225,3 milyar dolardı. 2022 yılı mayıs ayı sonunda yıllık bazda 242,6 milyar dolara ulaşarak tarihi rekorlar kırmaya devam edecek. İhracatçılarımızın devam eden uğraşları ile 250 milyar dolarlık ihracat maksadımıza inanıyorum. Dış ticarete ek olarak hizmetler istikrarına baktığımızda da epey olumlu bir tabloyla karşı karşıyayız. 2022 yılı mayıs ayında ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık 3,8 milyon kişi olurken bu sayı yılın birinci 5 ayında 11,3 milyon bireye ulaşmış durumda. Yabancı ziyaretçi sayısı ocak-mayıs ayındaki artış yüzde 207. Bu sayılar haziran ayının sonunda 19 milyona ulaşacağımızı yıl sonunda da 35 milyar dolarlık turizm geliri maksadımızı de aşacağımızı müjdelemiş oluyor.”
Bulunduğu pozisyon Türkiye’yi vazgeçilmez hale getiriyor
Gıda ve güç arz güvenliğinin önceliği konusunda Türkiye’nin Tokyo’dan Newyork’a kadar 16 farklı saat dilimindeki pazarlara kolay ve birebir gün erişim imkanı sunduğunu belirterek, bu imkanın Türkiye tarafından değerlendirilebildiğini söyleyen Nebati, “İstanbul’u merkeze koyduğunuzda, üç buçuk dört saatte 1,1 milyarlık insan pazarına, tıpkı vakitte 27 trilyon dolar ticaret hacmine ulaşabilen seçkin ülkelerden bir adedidir. Bu, Türkiye’yi vazgeçilmez ve Türkiye’yi üretim bir üssü olmayı zarurî hale getiren büyük bir imkan ve biz bunu kıymetlendiriyoruz. Nasıl değerlendirdik? 2020 yılında salgında dünya küçülürken biz 1,8 büyüdük. 2021 yılında ‘siz çok küçük oranlarda büyüyeceksiniz’ diyen birçok ulusal ve uluslar ortası kuruluş her ay istisnasız Türkiye ile ilgili büyüme sayılarını güncelledi ve yüzde 11 ile büyüdük çift haneli olarak. Zira Türkiye yalnızca kamu otoritesinin ortaya koymuş olduğu irade ile değil, tıpkı vakitte tüm bileşenleri yani insanlarıyla, toplumuyla birlikte hareket edip 2020 ve 2021 yılı adeta Türkiye’nin bir muvaffakiyet çıtasını yükselten devir olarak gördü ve bunu da başardı, başarmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması girişimi
Tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması teşebbüsünün Türkiye açısından özel bir değere sahip olduğunu belirten Nebati, şunları kaydetti:
“Türkiye’yi, Gürcistan, Azerbaycan ve Hazar Denizi üzerinde Türkmenistan ile Kazakistan’a ve devamında Afganistan, Pakistan ve Çin’e bağlayan bu proje hem Türkiye’ye hem de güzergah üzerindeki tüm ülkelere önemli ekonomik fırsatta sunuyor. Siz kıymetli teşebbüsçü ve dinamik insanlarımızdan beklentimiz, Türkiye’nin bu değerli avantajlarını fırsata çevirerek gereken tüm aksiyonları almanız ülkemizi global bedel ve zincirlerinde çok daha üst düzeylere taşımanızdır. Ülkemiz iktisadında katettiğimiz aralar işgücü piyasasına da olumlu yansıyarak hem istihdamın hem de iş gücü verimliliğin artmasını sağlıyor. Toplam istihdamımız 2022 yılı nisan ayı prestiji ile 30,4 milyon şahsa ulaşmıştı. 2020 yılını lütfen hatırlayın ‘öldük, bittik yandık, işler bitecek, dükkanlar kapanacak, insanlar işsiz kalacak’ dediler. 2021 yılında da birebir şeyi söylediler, hala söylemeye devam ediyorlar. Onlar söyledikçe biz çalışanlarımızın sayısı arttırıyoruz.
Türkiye ek istihdamı 5 milyon fazla gerçekleşti
Nisan 2020 salgının başladığı periyottan bugüne kadar sizlerin de katkısıyla Türkiye ek istihdamı 5 milyon fazla olarak gerçekleştirdi. Biz yürümeye, koşmaya, kazanmaya, kazandırmaya ve ülkemizin bayrağını en güçlü pozisyonda taşımaya devam edeceğiz.”
Bakan Nebati, buğday, ayçiçeği yağı ve çeşitli tahıl eserlerinde başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere ihracatçı ülkelerin ihracat kısıtlamalarına gitmesiyle enflasyonist baskıların dünyada arttığını söyledi.
“Gıda, paklık ve hijyen materyalleri üzere makul eserlerde KDV indirdik”
Tüm bu olumsuz gelişmelerin vatandaşların alım gücünü zorladığının farkında olduklarını vurgulayan Nebati, “Fiyat artışlarının vatandaşlarımıza taban seviyede yansıması ve bunun hissettirilmesini en aza indirmek için azami uğraş göstererek gerekli adımları süratli bir halde attık ve atmaya da devam edeceğiz. Bu kapsamda hane halkının tüketim sepetinde değerli yer tutan besin, paklık ve hijyen materyalleri üzere makul eserlerde KDV indirimine gittik.” diye konuştu.
“Enflasyonla gayrete kararlılıkla devam edeceğiz”
Meskenlerde ve ziraî sulamada kullanılan elektriğin KDV’sini yüzde 18’den 8’e indirdiklerini anımsatan Nebati, şunları kaydetti:
“2022 yılının birinci 5 ayında meskenlerde kullanılan doğal gazın yüzde 81’ini, elektrik üretiminde kullanılan doğalgazın ise yüzde 25’ini sübvanse ettik. Geçtiğimiz haftalarda Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira mukavelelerindeki artışların yasal yer çerçevesinde yüzde 25 ile sınırlanmasına karar verdik. Böylelikle vatandaşlarımızı fahiş fiyat artışlarından muhafaza istikametinde kıymetli bir adım daha attık. Önümüzdeki devirde de Besin Komitesi ve Fiyat İstikrarı Komitesi’nde ilgili kurumlarla alacağımız proaktif kararlarla arz güvenliğini ve istikrarını güçlendirmeye ve enflasyonla gayrete kararlılıkla devam edeceğiz. Öteki yandan makroekonomik ve finansal istikrarı kuvvetlendirmeye yönelik önlemlerle enflasyonla uğraş sürecini destekliyoruz.”
Tüketici kredilerine ait genel vade sonu yenilendi
Nebati, kredilerin tüketimden fazla üretime yönlendirilmesini sağlamak üzere tüketici kredilerindeki makro ihtiyati önlemleri sıkılaştırdıklarını belirtti.
Bu kapsamda tüketici kredilerine ait genel vade sonunu 50 ila 100 bin lira ortasındaki krediler için 24 ay, 100 bin lira üzerindeki krediler için 12 ayda sonlandırdıklarını lisana getiren Nebati, “Dar gelirli vatandaşlarımızın krediye erişim imkanını gözeterek 50 bin liraya kadar olan tüketici kredilerinde bir vade sınırlamasına gitmedik. Ayrıyeten tüketici kredilerinden alınan banka sigorta muameleleri vergisi oranını da yüzde 5’ten 10’a çıkarttık.” diye konuştu.
“10 milyon lira üzeri pahaya sahip konutlar için artık konut kredisi alınmayacak”
Makro ihtiyati duruşu bir adım daha ileriye taşımak ve kredilerin suratını büyüyerek talep eden enflasyona neden olmasını engellemek maksadıyla dün prestijiyle BDDK’nin kimi ek düzenlemelere gittiğine dikkati çeken Nebati, şöyle devam etti:
“Bu ek düzenlemelerimiz ilgili tüm kurum ve kuruluşlarımız tarafından da daima güncellenerek devam edecek. Birinci el konut alımlarının, üretim ve istihdama katkısının daha fazla olması gözetilerek ikinci el konut alımlarına nazaran kredi değer oranlarının ve azami kredi meblağlarının daha esnek tutulması sağlandı. İkinci el konut alımlarında kullandırılacak kredilerin de ikinci el konut fiyatlarındaki artışa olan tesirinin sonlandırılması hedeflendi. Böylelikle 10 milyon lira üzeri pahaya sahip konutlar için artık konut kredisi alınmayacaktır. İkinci el konutlarda 5-10 milyon lira ortası için 2,5 milyon lira, birinci el konutlarda 3,5 milyon lira kredi kullanımı sağlanabilecektir. Ayrıyeten, kelam konusu değişiklik kapsamında iklim değişikliği alanındaki ortak gayretlerin desteklenmesine katkıda bulunmak için güç sınıfı A ve B olan konutlar açısından kredi paha oranında farklılaştırmaya gidildi.”
“GES’lere yönelik talep tabana yayılmış ve 5 milyar liralık beklentimizin üzerine çıkmıştır”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 20 Aralık 2021’de duyurulan ve izleyen periyotta liralaşma siyasetine kıymetli katkı sağlayan Kur Muhafazalı Mevduat enstrümanını son devirde yeni finansal araçlarla desteklediklerini vurgulayan Nebati, “Tasarruflarını Türk lirasında kıymetlendirmek isteyen vatandaşlarımıza alternatifler sunmak hedefiyle geliştirdiğimiz Gelire Endeksli Senetlerin (GES) ihracını gerçekleştirdik. GES’lere yönelik talep tabana yayılmış ve 5 milyar liralık beklentimizin üzerine çıkmıştır. Toplamda 83 bin 816 kişisel yatırımcı 6,6 milyar liralık talep göstermiştir.” dedi.
Yeni kredi paketlerini uygulamaya aldık
İş dünyasının finansmana erişimini destekleyerek yatırım ve ihracat imkanlarını geliştirmek hedefiyle son devirde selektif kredi siyasetinde yeni kredi paketlerini uygulamaya aldıklarını aktaran Nebati, şöyle devam etti:
“Bu kapsamda, Kredi Garanti Fonu (KGF) aracılığıyla 2022 yılı başında toplam 60 milyar lira kefalet limitiyle 3 farklı KGF paketini yürürlüğe koyduk. Son devirdeki selektif kredi siyasetimize yeni bir enstrüman daha ekleyerek ihracatçılara ve turizm dalında faaliyet gösteren girişimcilere uygun faizli ve uzun vadeli TL cinsinden kredi imkanı sunuyoruz. Bu kapsamda toplam büyüklüğü 150 milyar liraya ulaşan, 2 yıla kadar geri ödemesiz olmak üzere 3 ile 10 yıl ortası vadelerde krediler veriyoruz. Finansmana erişim ile ilgili attığımız adımlara ek olarak vergi kanunlarında da yatırımı, üretimi, istihdamı, ihracatı teşvik edecek pek çok düzenleme yaptık. İhracat yapan şirketlerin kurumlar vergisi oranını 1 puan indirdik, taban fiyatı vergi dışı bıraktık. İmal ettikleri malları direkt ihraç eden imalatçıların, ihracat bedellerinin yüzde 10’una kadar devreden KDV meblağıyla sonlu olarak iade talep etme imkanı getirdik. Böylece ihracatçılarımızın iadelerini çok daha kolay bir biçimde almalarının önünü açmış olduk.”
“Türkiye 21. yüzyılın en kıymetli aktörü”
Bakan Nebati, Türk olmanın değerinin bilinmesi gerektiğini vurgulayarak “Türkiye Cumhuriyetlerinin temsilcisi olmanın değerini bilin, Türkiye Cumhuriyeti’nin neler neler yaptığını lütfen çok uygun izleyin. Bizler çok düzgün işler yapıyoruz. Daima birlikte dışişlerimiz, iktisat idaresi ve Sayın Cumhurbaşkanımızın iradesiyle Türkiye 21. yüzyılın en kıymetli aktörü.” dedi.
Bunu kimsenin değiştiremeyeceğini lisana getiren Nebati, “Bizler sıradan beşerler değiliz, bizler küçük hesapların adamı hiç değiliz. Tam aksine bizler, çağ açıp kapatmış, dünya tarihine istikamet vermiş atalarımızın inançlı ve kararlı torunlarıyız. Biz, bastığımız yerleri toprak diyerek geçmeyen insanlarız. Her ne değerine olursa olsun mandacı ve karanlık zihinler karşısında dimdik durmayı, gerekirse gövdemizi siper etmeyi bilen bir milletin çocuklarıyız.” diye konuştu.
“Biz karamsar değiliz, karamsar olmayacağız”
Nebati, içe kapanmış, küçük gayelerle avunan eski Türkiye’nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğindeki AK Parti iktidarıyla birlikte geride kaldığını söz ederek şunları kaydetti:
“Kalbi bayrağımızın aşkıyla çarpan, bu toprakları abad etmek için tüm çabasını gösteren insanımızın önüne, geçmişte duvar üzere dikilen bürokratik maniler artık geri gelmemek üzere yıkılmıştır. İnsanımızın refahı için hiçbir somut efor sarf etmeden, ülkemizin bütün muvaffakiyetlerinin üzerini örtmeye çalışarak, sabah akşam karamsarlık bulutları yaymaktan diğer iş bilmeyenleri hepimiz görüyor ve biliyoruz. İyimseriz, optimist olmaya devam edeceğiz. İyimseriz, temkinli iyimseriz, işimize odaklanıyoruz, dünyayı okuyor, tüm dataları kıymetlendiriyoruz ve optimist bir bakış açısıyla işlerimizi yürütüyoruz. Biz karamsar değiliz, karamsar olmayacağız. Zira karamsarlık şeytanidir, daima vesvese verir. Bayrağımızı en yüksek tepelere dikmek, insanımıza en harika yarınları sunmak için çıktığımız bu yoldan, Rabb’imin inayetiyle bizi hiç kimse geri döndüremeyecek, istikametimizden en ufak bir sapmaya dahi yol açamayacaktır. Bizler, onları köhnemiş zihniyetleri, hiçbir yere varmayan karamsarlıklarıyla baş başa bırakıyoruz, bu topraklara ve milletimize duyduğumuz aşkla yolumuzda dosdoğru ilerlemeye devam ediyoruz.”
