Konutlarda kira artışına sınırlama getiren düzenleme maddeleşti. Kira kontratında nelere dikkat edilmesi gerekiyor ve hangi ödeme kime ilişkin soruları uzmanlarca yanıtlandı.
Kira mukavelelerinde dikkat edilmesi gerekenler
Gayrimenkul hukuku uzmanları, kiracılara, “haksız tahliye davasıyla karşı karşıya kalmamak için mülk sahibi ile kontrat imzalarken dikkat etmeleri gereken hususlar” konusunda ihtarlarda bulundu.
Özellikle eski kiracılar ile mülk sahipleri ortasında sıkıntılar yaşanıyor
Sulh hukuk ve icra mahkemelerinin ağır formda kiracı ve mesken sahibi ortasındaki davalarla dolduğunu lisana getiren Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz, özellikle eski kiracılar ile mülk sahipleri ortasında meseleler yaşandığına vurgu yaptı.
Boş yahut tarihli tahliye taahhüdü sisteme girdi
Kiraz, gelinen noktada mesken sahiplerinin, yeni kiracıyı istedikleri vakit çıkarabilmek için, boş yahut tarihli tahliye taahhüdü istediğini kaydederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Ev sahipleri artık faturaları kiracıların üzerine yapmıyor
“Ayrıca su, elektrik ve doğal faturasını kiracı üzerine yapmıyorlar. Konut sahibi rastgele bir mukavele yapmadan ‘Burada oturabilirsin, al anahtarını. Fakat faturalar benim üzerime olacak. Fatura geldikçe size ibraz ederim’ diyor. Kiracı bu formda kalmayı kabul ederse, ilerleyen vakitlerde fırsatçı konut sahibi istediği an su, elektrik ve doğal gazı kapattırıyor.
Bildirim yoksa yasal hak da yok
DASK poliçesi yahut rastgele bir mukavele olmadığı için kiracı abonelikleri üzerine alamıyor. Bu türlü bir durumda kiracı hak da talep edemiyor. Zira, kiracının tüzel manada hakkının korunması yahut mahkemeye başvurabilmesi için ‘mal sahibinin aldığı kirayı beyan etmesi’ yahut ‘kiracının oturduğu konutu ikametgah olarak kullandığını bildirmesi’ gerekiyor. Bu nedenle rastgele bir hukuksal yaptırım yapılamıyor.”
Kira mukavelesi imzalarken dikkat edilmesi gereken 6 konu
Ali Güvenç Kiraz, kiracılara, konut sahibi ile kira mukavelesi yaparken şu 6 konuya dikkat etmeleri gerektiğini açıkladı:
- Birincisi; kiracı kesinlikle ve kesinlikle yazılı kira kontratı yapmalı. Kelamlı kira kontratına prestij edilmemeli.
- İkincisi; kiracı, kira mukavelesiyle birlikte imza attığı tarihte meskenin DASK poliçesini kesinlikle almalı.
- Üçüncüsü; taşınmaza ait elektrik, su ve doğalgaz üzere tüm genel abonelik hizmetleri kiracı üzerinden yapılmalı.
- Dördüncüsü; kiracı asla boş tahliye taahhüdü düzenlememeli. Şayet bu türlü bir şey düzenlenecekse tahliye tarihi net olmalı.
- Beşincisi; kiracı, kira bedeli ve kullanım kaynaklı vergiler dışında hiçbir verginin ve yan masrafların kendisine ödetilmesini kabul etmemeli. Mesela emlak vergisi, ecrimisil ödemesi, taşınmazın aynından kaynaklanan vergiler mal sahibinin ödemekle yükümlü olduğu vergilerdir.
- Altıncısı, kiracı yalnızca kullanım kaynaklı ödemeleri yapmalıdır.
Hangi ödemeyi kiracı, hangisini mülk sahibi yapar
Kiraz, altıncı konu olarak, kira mukavelesine “taşınmazın mülkünden kaynaklı yatırım bütçesinin tüm kalemlerinin mal sahibince ödenmesi” konusunun eklenmesi gerektiğini vurguladı.
Burada vakit zaman kiracı ile mülk sahibi ortasında sorun yaşanabildiğini lisana getiren Kiraz, “Mesela asansörün değiştirilmesi mülk sahibinin, bakım fiyatı kiracının; kombi değiştirilmesi mülk sahibinin, bakımı kiracının sorumluluğundadır. Binanın boyanması ve güçlendirilmesi mal sahibine aitken, bahçe ve etraf bakımı fiyatlarını kiracının ödemesi gerekiyor. Apartman görevlisinin maaşı kiracıya, kıdem tazminatı mal sahibine aittir.” halinde konuştu.
“Doğru hazırlanan kira mukavelesi tahliye tehdidini ortadan kaldırır”
Kiraz, mukavelelerde bu konuların açıkça belirlenmesi durumunda kiracının, kira tespit davasına maruz kalmadan yasal artışı uygulayarak 5 yıl boyunca oturmaya devam edebileceğini kaydederek, şu sözleri kullandı:
“Ayrıca 1+10 yıl boyunca direkt tahliye tehdidiyle karşı karşıya kalmayacaktır. Burada kirasını vaktinde ödemesi ve yasal artışı hakikat halde yapması değerli. Mal sahibine haklı tahliye sebebi oluşturacak bir münasebet verilmediği sürece 10+1 yıl boyunca direkt tahliye tehdidiyle karşı karşıya kalınmayacaktı. Öte yandan mal sahibinin sahiden gereksinimi varsa ve bunu belgeliyorsa, mülk satılmışsa ve yeni alan kişinin de gereksinimi varsa, kiracı borcunu ödemeyip iki sefer ihtara maruz kalmışsa ve temerrüde düşmüşse tahliye mal sahibinin hakkıdır.”
“Uzun periyodik sözleme kiracıyı korur”
Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Lideri Ali Yüksel de kontratların uzun vadeli yapılmasının kiracının, kısa olmasının konut sahibinin lehine olduğunu söyledi.
Yüksel, konutun satılması halinde yeni malikin kiracıyı tahliye etmesi hakkı bulunduğunu belirterek, “Bu durumdaki riski kaldırmak için, kira kontratının tapuya şerh edilmesinde fayda vardır. Şerh, kiracıyı koruyacaktır.” dedi.
“Devletin kira oranında artış yapılacaktır’ sözü artışla ilgili tartışmaları engeller”
Konut sahibinin kendisinin yahut çocuklarının muhtaçlığı için talepte bulunmayacağının husus olarak yazılabileceğini lisana getiren Yüksel, “Sözleşmede, kira artışına ait yıllık oran belirtmek yerine ‘devletin kira oranında artış yapılacaktır’ sözü artışla ilgili ileride yaşanacak tartışma ve davaları engelleyecektir. Bu durumda, devletin açıkladığı oranlar yıl dönümünde otomatikman artış olarak yapılmalıdır.” diye konuştu.
“Aile dışında meskende kalanlar tahliye sebebi”
Yüksel, kira mukavelesinde, aidat kavramının içine nelerin dahil olduğunun açıkça belirtilmesi gerektiğini kaydederek, konutta, mukaveleye imza atan kişi ve ailesi dışında kalacak kişi varsa bunların belirtilmesi gerektiğini, aksi takdirde tahliye davası açılabileceğini anlattı.
“Daire krokisi kontrata eklensin”
Ali Yüksel, kiracı yahut kiraya verenin vefatı halinde kontratın devam edip etmeyeceğinin belirtilmesinin ehemmiyetinden bahsederek, “Mevcut daire krokisinin mukaveleye eklenmesi daha sonra duvarların kaldırıldığı ya da tadilat üzere bahislerde ihtilafı önleyecektir.” sözünü kullandı.
“Depozito fiyatı vadeli hesapta tutulmak zorunda”
Depozitonun en fazla 3 aylık kira bedeli kadar olabileceğini, bu sayının vadeli bir hesapta tutulmasının zarurî olduğunu anlatan Yüksel, erken tahliye halinde kiracının konut sahibi ile birlikte mevcut durumu bir tutanakla tespit ederek teslim etmesinin yararlı olacağını bildirdi.
“Kentsel dönüşüme girecek binalara masraf yapılmamalı”
Yüksel, home ofis olarak kullanım formuyla konuttan çalışılacak bir şirket kelam konusu ise kontrata yazılması gerektiğini belirterek, kiracıları, kentsel dönüşüme girme riski olan binalara masraf yapmamaları konusunda uyardı.
